Rozmiary płyt głównych w 2025 r.: Jak wybierać między ATX, MicroATX, Mini-ITX i innymi

Jedną z pierwszych decyzji, jakie należy podjąć, składając komputer, jest wybór odpowiedniego rozmiaru płyty głównej. Na przestrzeni lat formaty płyt głównych ewoluowały, oferując szeroką gamę opcji odpowiadających różnym potrzebom, od wydajnych komputerów do gier po kompaktowe systemy kina domowego. W tym artykule przyjrzymy się najważniejszym opcjom dostępnym obecnie, tak abyś mógł podjąć świadomy wybór.

Dlaczego rozmiar płyty głównej ma znaczenie?

Rozmiar płyty głównej określa jej kompatybilność z obudową i podzespołami. Na przykład duża płyta główna EATX nie zmieści się w kompaktowej obudowie microATX. Choć małą obudowę Mini-ITX można zainstalować w większej, takie rozwiązanie skutkowałoby utratą głównej zalety kompaktowego formatu, ograniczyłoby możliwości rozbudowy i skomplikowało proces montażu komputera.

Aby ułatwić wybór kompatybilnych komponentów, producenci stosują się do standardów branżowych. Na przykład płyty główne ATX mają standardowe wymiary i układ otworów montażowych, co ułatwia ich montaż w obudowach ATX.

Główne wymiary płyt głównych

Oto krótki przegląd najpopularniejszych formatów płyt głównych w 2025 roku:

• ATX – najpopularniejszy standard, zapewniający maksymalną kompatybilność i szerokie możliwości rozbudowy.
• microATX — bardziej kompaktowa opcja ATX, zapewniająca dobry balans między rozmiarem i funkcjonalnością.
• Mini-ITX – idealny wybór do ultrakompaktowych konstrukcji, takich jak centra multimedialne lub minimalistyczne systemy do gier.
• EATX – większa wersja ATX, oferująca zaawansowane funkcje dla entuzjastów i profesjonalistów.

Istnieją także inne formaty, ale te są najpopularniejsze wśród konstruktorów komputerów.

ATX: Standardowy wybór

Format ATX (12 x 9,6 cala) pozostaje optymalnym wyborem dla większości użytkowników. Obsługuje wiele gniazd rozszerzeń, zazwyczaj ma cztery gniazda DIMM na pamięć RAM i oferuje szeroką gamę portów.

Jednym z powodów popularności ATX są duże rozmiary nowoczesnych kart graficznych. Ponieważ często zajmują dwa lub więcej gniazd PCIe, obudowa ATX zapewnia wystarczająco dużo miejsca do ich instalacji. Ponadto na rynku dostępnych jest wiele modeli obudów ATX i płyt głównych, co ułatwia wybór. Może to być wystarczający powód, aby wybrać ATX zamiast innych płyt głównych, gdyż daje to niemal 100% gwarancję, że znajdziesz projekt, którego potrzebujesz, lub dokładnie taki zestaw funkcji, jaki oferuje Twoja płyta główna.

microATX: kompaktowy, ale funkcjonalny

Płyty główne microATX (9,6 x 9,6 cala) są świetnym wyborem dla tych, którzy nie potrzebują wielu gniazd rozszerzeń. Zazwyczaj mają maksymalnie cztery gniazda PCIe i DIMM, co jest wystarczające dla większości użytkowników.

Główną zaletą microATX jest możliwość stosowania bardziej kompaktowych obudów. Na przykład obudowa ASUS Prime AP201 jest kompatybilna z kartami graficznymi o długości do 338 mm i standardowymi zasilaczami ATX, zachowując przy tym kompaktowe wymiary.

Mini-ITX: najlepszy wybór dla małych obudów

Jeśli szukasz komputera o niewielkich rozmiarach, powinieneś rozważyć model Mini-ITX (6,7" x 6,7"). Tego typu płyty mają zazwyczaj jedno gniazdo PCIe i dwa gniazda DIMM, ale bez problemu obsługują wydajne procesory i karty graficzne.

Kompaktowość obudowy Mini-ITX wymaga starannego zaplanowania montażu, zwłaszcza pod kątem chłodzenia. Program NVIDIA GeForce SFF-Ready upraszcza i oszczędza miejsce proces składania komputerów PC poprzez oznaczanie obudów i kart graficznych jako SFF-Ready. Wybierając obudowę i kartę graficzną zgodne ze standardem SFF, możesz mieć pewność, że nadają się one do zbudowania ultrakompaktowego komputera. Na przykład kompaktowe, a jednocześnie wydajne karty graficzne ASUS Prime oferują potrzebną wydajność w stosunkowo niewielkiej obudowie.

Jeszcze mniejsze opcje

Jeśli nawet obudowa Mini-ITX wydaje się zbyt duża, warto rozważyć rozwiązania ultrakompaktowe, takie jak mini PC ASUS NUC. Tego typu systemy mają zazwyczaj około 4,6 cala z każdej strony i są dostępne jako gotowe komputery, zestawy podstawowe lub pojedyncze płyty główne. Zazwyczaj jest to rozwiązanie dla małych firm, punktów handlowych, placówek medycznych, ale sprawdzi się również w tworzeniu domowego centrum multimedialnego czy miejsca pracy.

EATX: maksymalne możliwości

Płyty główne EATX są szersze od ATX, co pozwala na zastosowanie większej liczby gniazd rozszerzeń, modułów DIMM i dodatkowych złączy zasilania. Są one często używane w systemach do gier klasy premium i stacjach roboczych, gdzie wymagana jest maksymalna wydajność.

Opcje zawodowe: CEB i EEB

W serwerach i stacjach roboczych stosuje się specjalistyczne płyty CEB i EEB, które obsługują wielordzeniowe procesory AMD Ryzen Threadripper i Intel Xeon, a także wiele kart graficznych i duże ilości pamięci RAM.

Jak wybrać odpowiedni rozmiar?

W roku 2025 wybór płyty głównej zależy od Twoich potrzeb.

• Do komputerów PC ogólnego przeznaczenia -ATX
• Dla kompaktowego, ale wydajnego komputera PC — microATX
• Do montażu ultrakompaktowego – Mini-ITX
• Dla entuzjastów i profesjonalistów – EATX
• Do serwerów i stacji roboczych - CEB lub EEB

Jeśli składasz komputer oparty na procesorze AMD, weź pod uwagę płyty główne X870E/X870 dla entuzjastów lub standardową płytę główną B850. Jeśli chodzi o procesory Intel, warto rozważyć modele Z890 lub B860 z możliwością podkręcania, ponieważ oferują najlepszy stosunek jakości do ceny.